İznik Çinisi Neden Değerli ?

İznik Çinisini diğer seramik ürünlerinden ayıran temel farklılık kullanılan hammaddedir. İznik çinisinde, geçmişte ve bugün % 80- 85 oranında yarı değerli bir maden olan kuvars kullanılırken, diğer seramik ürünlerinde kil kullanılmaktadır. Bisküvi, astar ve sırrında kuvars kullanımı ile ve üretim tekniği açısından, seramik literatüründe elde edilmesi güç malzeme grubuna girmektedir.

İznik çinisinin hammaddesi toprak değil. Porselen tabaklardaki gibi kuvars hamuru kullanılıyor. Kuvars, Osmani’nin “necef” diye adlandırdığı, cam benzeri sert ve yarı değerli bir maden. Osmanlı döneminde neceften tespih ve mücevher de yapılırmış. Bu maddenin bir özelliği insanı (çevreyi) “pozitif” etkilemesi. Kuvarsın çekme özelliği, insanlarda İznik çinisine devamlı dokunma isteğini uyandırıyor. İznik çinisi insanın üzerindeki stresi emiyor.

Kuvars ve bisküvi dokusundaki gözenekli yapı çininin ısı farklılıkları sırasında genişleyip daralmalarla ortama uyum sağlamasına yol açmaktadır. Yine bu gözenekli yapı ve yüzeydeki sırlı katman, sesin homojen dağılımını sağlayarak akustik etki yaratmaktadır. Camilerde yaygın olarak kullanımı bu etkiye bağlanmaktadır.

Gözenekli yapı ısı izolasyonuna katkı sağlayarak mekanı kışın sıcak yazın serin tutmaktadır. Gözenekli doku nemi emmekte ancak sır tabakası dış yüzeye çıkmasını engellemektedir. Bu nedenle bakteri ve küf oluşumuna engel olmaktadır.

Kuvarsın sağladığı, göz akı beyazı olarak adlandırılan parlak renk, ışığı doğru yönde yansıtmakta, mekanları daha geniş ve hacimli göstermektedir. Bu nedenle, özellikle klastrofobik mekanlar için önerilmektedir.

Yarı değerli bir maden olan kuvars, moleküler yapısı gereği radyasyonu tutma, emme özelliğine sahiptir. Bu nedenle de radyasyon kullanımının yoğun olduğu mekanlar ve tesislerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

İznik çinisinde, metal oksitlerle elde edilen renkler, doğada var olan taşların renkleri örnek alınarak oluşturulmaktadır. Mercan kırmızısı, zümrüt yeşili, lapis lazuli laciverti, mangan moru, türkuaz, malachite en fazla kullanılan renklerdir.

İznik çinisi tümüyle el yapımı bir malzemedir. Çamurdan biçime geçiş, tıraşlanma, astarlanma, desen çizimi, boyanması, sırlanması ile tamamlanan süreç el emeğinin ürünüdür. El işi diğer seramik ürünlerinden farkı, yalnızca dekorlaşmasının değil, biskuvitlerinin de elle yapılmasıdır.

İznik çinisi, içerdiği kuvars nedeniyle 900 derecede ve geniş bir ısı diyagramında, farklı ısı eğrilerinde pişirilmektedir. Yine bu özelliği nedeniyle İznik çinisi, üretilmesi zor seramik malzeme sınıfına girmektedir.Malzemesinin tüm bu özellikleri, kullanılan tüm biçim ve desenler nedeniyle İznik çinisi günümüz mimarinin kullanımına sunulmuş çağdaş ve çevreci yeni ve iyi bir malzemedir.